Prematüre doğum hakkında neler biliyorsunuz? Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı İbrahim Çelebi, prematüre doğum konusunda anne adaylarının merak ettiği tüm soruları Bebek Muhabbeti okuyucularına özel olarak yanıtlıyor.

Yirmi ile 36 haftalar arasındaki doğumlara premature doğum (erken doğum eylemi) deniyor. 28’inci haftadan önceki doğumlar akciğer olgunlaşması henüz başlamadığı için çok risklidir. Prematüre doğumların en sık görülen sebebi enfeksiyonlardır. Özellikle anne adaylarındaki mevcut idrar yolu enfeksiyonu varsa erken doğum riski 5 kat daha fazla. Bu nedenle rutin hamilelik takiplerinde, idrar testlerinin sık sık tekrarlanması ve duruma göre enfeksiyon tedavisine başlanması gerekiyor. Vaginal enfeksiyonlar da erken doğum eylemini başlatan nedenler arasında bulunuyor. Özellikle mikroorganizmaların amniyon zarında yarattıkları hasar ve sonrasında su kesesinin açılması yine prematüre doğuma sebep olabiliyor (erken membran rüptürü).

Çoğul hamilelik ve polihidramniyos (bebeğin sıvısının normalden fazla olması). Bu iki durum rahim duvarının çok fazla gerilmesine ve kasılmasına yol açıyor. Plasenta previa (plasentanın doğum kanalını kapatması), ablatio plasenta (plasentanın erken ayrılması) gibi bebeğin eşine ait durumlarda da prematüre doğum olabilir. Rahim ağzı yetmezliği, daha önce erken doğum yapmış anne adaylarının bir sonraki hamileliklerinde erken doğumla karşılaşma riskleri daha fazla. Çok erken veya çok geç yaşta (18 yaşın altında veya 35 yaşın üzerinde) doğum yapmak. Rahimde doğuştan gelen şekil ve pozisyon anormallikleri ( perde, çift rahim vs.). Rahimde sonradan kazanılmış şekil veya pozisyon anormallikleri (myom, yapışıklıklar vs.)  sebep olabilir.

Prematüre doğuma sebep olan anne rahatsızlıkları

Anne adayının yetersiz ve kötü beslenmesi, sosyoekonomik seviyesinin düşük olması, yaşanılan coğrafi bölgenin özellikleri, anne adayında ciddi anemi (kansızlık), hipertansiyon, astım, hipertiroid, kalp hastalıkları, diabetes mellitus (şeker hastalığı), böbrek hastalıkları gibi kronik hastalıklar bulunması, ilaç bağımlılığı, fiziksel ve psişik travmalar, sigara kullanımı gibi etkenler prematüre doğum eylemine sebep olabilir.

PREMATÜRE BEBEKLERDE EN ÇOK YAŞANAN SORUNLAR

Akciğer gelişimindeki yetersizlik

Yeni doğan bir prematüre bebeğin akciğeri, oksijen alışverişi için yeterli gelişimi gösterememiştir. Akciğerlerimizde sürfaktan denilen bir madde üretilir. Bu madde akciğerlerimizdeki hava keselerinin açık kalmasını sağlar. Prematüre bebeklerde bu madde yeterli değildir.

Açık kalmaya devam eden kalp damarı

Prematüre bebeğin kalp yapısı ve damarları erişkinden biraz farklıdır. Anne karnında açık olması gereken bir damar doğumdan sonraki ilk 72 saat içinde kapanarak görevini tamamlamış olmalıdır. Fakat prematüre bebeklerde bu damar açık kalmaya devam edebilir. Kapanmayan bu damar bebeğin hayatını tehdit edebilir. Bu nedenle bazı ilaç tedavileri uygulanmaktadır. Bazı durumlarda ameliyatla kapatılmaktadır.

Premature bebeklerde beyin kanamaları

Prematüre bebeklerin beyin dokusu ve bu dokuyu besleyen damarlar tam gelişmemiş olabilir. Bu damarlar tıbbi sorunlar ve bazen de herhangi bir neden olmaksızın kanayabilir. Kanamamın zamanı, süresi ve büyüklüğü önemlidir. Bazı kanamalar bebekte herhangi problem yaratmayabilirken, bazıları gelecekte gelişim problemlerine neden olabilmektedir.

Enfeksiyonlar

Prematüre bebeklerin bağışıklık sistemleri yeterince gelişmemiş olabilir. Bu nedenle bebekler enfeksiyonlara açıktır. Özellikle yoğun bakım desteğine ihtiyaç duyması, uzun süre kuvöz ve yoğun bakım ihtiyacı olması enfeksiyona açıklığını artırmaktadır.

Prematüre bebeklerin bağırsak problemleri

Prematüre bebeklerdeki en önemli amacımız, onları ağızdan normal beslenme sürecine getirmektir. Prematüre bebekler önce damardan, sonra azar azar ağızdan beslenmeye başlar. Bağırsak gelişimi yoğun bakımdaki tüm bu faktörlerden etkilenmektedir. Gelişemeyen bağırsaklar sindirim işlevini sağlayamaz. Kanayabilir ve bebek için önemli problemlerden biri olabilir.

Bebek körlüğü

Prematüre bebekler yoğun bakım sürecinde yaşadıkları akciğer problemleri nedeniyle yoğun oksijen ihtiyacı duyabilirler. Ventilatör desteği ve yoğun oksijen desteği, gözde anormal damar oluşumuna neden olabilir. Bu damarlar ileride bebeğin görme fonksiyonunu etkiler. Bu nedenle 34 haftayı dolduran bebekler göz muayenesine yönlendirilmektedir. Tedavide lazer ve kriyoterapi kullanılmaktadır.

Apne

Prematüre bebeklerin sinir sistemi ve solunum sistemi yeterince gelişmediği için kısa süreli nefes durmaları olabilir. Apne tedavilerinde bazı ilaçlar kullanılmaktadır.

Anemi veya düşük kan sayımı prematüre bebeklerde meydana gelebilir. Kan değerleri çok düşen bebeklere kan verilebilir.

Bronkopulmoner displazi veya kronik akciğer hastalığı

Prematüre bebeklerin oksijen ihtiyacı doğumdan sonraki 4 haftadan sonra devam ediyorsa veya 36 haftayı doldurmuş bebeklerin solunum problemleri sürüyorsa bir süregelen akciğer hastalığı ile karşı karşıyayız demektir.

Anneler erken doğum riskine karşı neler yapabilir?

Yukarıda belirtilen risk faktörleri annede mevcut ise hasta doktorunu daha sık ziyaret etmeli. Ayrıca vaginal veya idrar yolu enfeksiyonu gibi risk faktörleri varsa tedavi edilmeli. Annenin mevcut sistemik hastalıkları tedavi edilmeli. Erken başlayan kasılmalar belli bir seviyenin üzerinde ise ciddiye alınmalı ve tedavi edilmeli. Burada özellikle yatak istirahati çok önemlidir. Annenin yeterli miktarda sıvı alması (en az 1,5 -2 litre) , fazla kafein gibi gıdalardan uzak durması gerekir.