Mamajoo Bebek Hemşiresi Gamze Şekercioğlu, yeni annelerin emzirme döneminde yaşadıkları stresi azaltıp, bebeklerinin rahat bir şekilde beslenmelerine yardımcı olacak birçok önemli açıklamada bulundu.Röportaj: Şeyma Taşkıran

Gamze Şekercioğlu

Hamilelik döneminde anne adayları doğum yaklaştıkça bebeğine kavuşma heyecanını yaşarken bir yandan da doğum stresi, doğum sonrasında sütünün gelip gelmeyeceği, gelen sütün bebeğine yetip yetmeyeceği, meme reddi yaşama endişesi gibi birçok sorunun cevabını arıyor. Emzirme ve sütle ilgili yaşanan sorunlarda fizyolojik sebeplerden daha çok annenin psikolojisi rol oynadığını belirten Mamajoo Bebek Hemşiresi Gamze Şekercioğlu, yeni anne adaylarına emzirme yöntemlerinden, süt gelmediğinde yapılması gerekenlere, doğru emzik ve biberon seçiminde nelere dikkat edilmesi gerektiği ve daha birçok önemli konuda yardımcı olacak önerilerde bulunuyor.

Emzirme dönemiyle ilgili Mamajoo Bebek Hemşiresi Gamze Şekercioğlu’nun sorularımıza verdiği yanıtlar:

Doğum sonrasında ilk emzirmede yeni annelere tavsiyeleriniz neler?

Doğumdan sonraki ilk emzirme, sadece bebeğin beslenmesi için değil, aynı zamanda anne ile bebeği arasında özel bir bağ kurma ve tene temas etme fırsatı sunan özel bir zaman dilimidir. Öncelikle tüm annelerin bu anın keyfini çıkarmasını öneriyorum. Bununla birlikte, bebeğin oksitosin hormonu üretimini uyaracak kadar etkili bir şekilde emmesini sağlamak için sık aralıklarla ve doğru bir şekilde memeye yerleştirmek büyük bir önem taşıyor. Bebeği memeye iyi yerleştirmek, güçlü emme ve meme uçlarının zarar görmemesi açısından kritiktir.

“Meme ucu çıkıntısını belirgin hale getirmek, bebeğin doğru kavramasını sağlamak için çeşitli teknikler kullanmak da faydalı olabilir.”

İlk emzirmede değişik pozisyonları denemek mümkündür, ancak bebeğin omuz ve vücudunun doğru şekilde yerleştirilmesine dikkat edilmelidir. Yatarken emzirme, yan yatma pozisyonuyla serbest kol ve el kullanarak bebeği memeye yaklaştırmak, rahat bir seçenek olabilir. Oturarak emziriyorsanız dik oturmalı ve kucağınızın düz olmasına dikkat etmelisiniz. Bebeğin tüm vücudunu göğsünüze doğru çevirerek, meme başını bebeğin üst damağına yerleştirmek de önemlidir. Ayrıca, meme ucu çıkıntısını belirgin hale getirmek, bebeğin doğru kavramasını sağlamak için çeşitli teknikler kullanmak da faydalı olabilir. Eğer meme ucu yok ise anneler endişelenmemelidir. Çok basit meme ucu çıkarma aparatından destek alınarak bu sorun çözüme kavuşturulabilir. Unutulmamalıdır ki, bebek memeyi doğru olarak kavramışsa her emme işlemi sırasında çenesi, bazen de kulakları hareket edebilir.

Doğumun ardından sütü gelmeyen anneler ne yapmalı?

Hamileliğin ardından bazı annelerin göğsünden süt gelmeyebilir ve bebeğini emziremeyebilir. Bir anne için daha ilk günden bebeğini emzirme konusunda sorun yaşaması moral bozucu bir deneyim olsa da bu durumların yaşanmasında fizyolojik sebeplerden daha çok annenin psikolojisi rol oynuyor. Doğumdan önce annenin aşırı heyecanlanması ya da korkması sütünün gelmemesine sebep olabiliyor. Ancak, özellikle yenidoğan bebeklerin imkân dahilinde mutlaka anne sütüyle beslenmeleri gerekiyor. Bu nedenle anne, sütü gelmese de bebeğini emzirmeye mutlaka devam etmeli. Bebeğin emmesi annenin süt kanallarını uyararak geciken sütün gelmesini sağlayabiliyor. Buna karşın, yapılan tüm müdahalelere rağmen anneden süt hiçbir şekilde gelmezse, yenidoğan bebek bazı özel mamalarla geçici olarak beslenebilir. Bu süreçte annenin sakin olması ve sütünün gelmeyeceği şeklinde bir korkuya kapılmadan bebeğini devamlı bir şekilde emzirmeye devam etmesi büyük bir önem taşıyor. Buna ek olarak, anne sütü sağma pompaları bu dönemde annelerin en büyük yardımcısı oluyor. Her an her yere taşınabilen USB’li süt sağma pompaları, pratik kullanımı ile bu konuda iyi bir çözüm olabiliyor. Daha sonra sağılan süt, saklama kaplarında uygun ortamda uzun süreli saklanabiliyor ve istenilen zamanda bebeğe verilebiliyor.

Yenidoğan döneminde emzik/biberon kullanımı meme reddine sebep olur mu?

Doğru ürün seçimi ve dengeli kullanım, emzik ve biberonun yenidoğanlarda meme reddine sebep olma riskini azaltabilir. Bu süreçte anneler, meme reddi yaşamamak için biberon emziklerini seçerken, anne memesine en yakın hissiyatı sunan ürünleri tercih etmelidir. Bu yaklaşım, bebeğin emme refleksini güçlendirmeye ve anne sütü alımını teşvik etmeye yardımcı olur. Ayrıca, emzik ve biberon kullanımıyla birlikte, bebeğin doğru emme tekniğini öğrenmesi ve annenin süt üretimini desteklemesi için uygun bir dengenin sağlanması önemlidir.

“Doğru ürün seçimi ve dengeli kullanım, emzik ve biberonun yenidoğan da meme reddine sebep olma riskini azaltabilir.”

Emzirmeyle birlikte doğru biberon kullanımı nasıl olmalı?

Bebek beslenmesi için bir biberon kullanmaya karar verdikten sonra dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, bebeği biberonla beslerken kullanılacak teknik… Biberonu yatan bebeğin ağzına yere dik olarak vererek uygulanan standart teknik, bebeğin aşırı beslenme riskini yükseltir ve karın ağrılarına yol açabilir. Bu nedenle, öncelikle bebek dik tutulması ve tene temas edilecek şekilde emzirme pozisyonu alınmalı. Biberon ise, emzik kısmı sütle dolu olacak şekilde yatay tutulmalı. Daha sonra bebeğin emziği kendisinin arayarak bulmasına ve ağzına almasına izin verilmeli. Bu süreçte, eğer bebek sütü çok hızlı içerse biberonun ucunu aşağıya indirilmeli veya biberon tamamen çekilmeli. Ayrıca, bebeğin bütün bir biberonu bitirmesi beklenmemeli ve zorlanmamalı.

Biberon seçiminde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Annelerin bebek beslenmesinde en büyük yardımcısı olan biberonlar, doğru ve güvenilir özellikleri ile bebeğin sağlığını doğrudan etkiliyor. Dolayısıyla doğru biberon kullanımı büyük bir önem taşıyor. Öncelikle hem sağlık açısından hem de dayanıklılık açısından kesinlikle yüksek kaliteli ham maddelerden üretilen biberonlar tercih edilmelidir. Bununla birlikte, emziğin ölçüsü de büyük bir önem taşıyor. Çünkü emzik akışının hızlı ya da yavaş olması üzerinde kaç delik olduğuna bağlıdır. Yenidoğan döneminde ya da ilk defa biberon kullanacak bebeklerde çoğunlukla tek delik olması gerekir. Başlangıçta tek delik, ortalama 3. ay civarında biraz daha orta akışlı emzik, 6. aylara doğru hızlı akışlı emzik tercih edilebilir. Biberon emziği seçerken dikkat edilmesi gereken özelliklerden birisi de emziğin esneklik içermesidir. Bu özellik sayesinde hava boşluğu esneklikle dengelenerek başarılı bir şekilde beslenmenin gerçekleştirilmesini sağlar. Biberonun emzik başlığı annenin memesini andıracağı için doğal olması önemlidir. Böylelikle bebek biberonu reddetmeyecek ve daha kolay beslenecektir. Bebek, biberondan beslenirken anne göğsünden süt emermişçesine rahat süt alabilmelidir. Böylece bebeğin kafası karışmaz ve biberondan beslenme ile memeyi aynı şey zannedebilir. Ayrıca, biberonun anti-kolik olmasına da dikkat edilmelidir. Anti-kolik biberonlar, bebeklerde gaz sıkışması, kolik ve rahatsızlık gibi sorunları azaltmaya yardımcı olur.

Meme reddine sebep olan unsurlar neler?

Meme reddine neden olan birçok unsur bulunur;

• İlk olarak, bebeğin henüz acıkmamış olması durumu söz konusudur. Emzirme rutini, bebeğin ihtiyacına göre şekillenmelidir, ancak aç olmayan bir bebeği zorla emzirmeye çalışmak meme reddine neden olabilir.
• Bebeğin nefes alamaması veya hastalık durumu söz konusu olabilir. Burun tıkanıklığı, enfeksiyon veya ağrı gibi sağlık sorunları, bebeğin memeyi emmesini zorlaştırarak meme reddini tetikleyebilir.
• Doğru emzirme tekniğinin kullanılmaması veya bebeğin memeyi doğru bir şekilde alamaması durumu olabilir. Bu durumda, annenin bebeğin başına baskı yapması, bebeği rahatsız ederek emmeyi engelleyebilir.
• Ayrıca, çevresel etmenler de önemlidir. Bebeğin memeyi emerken dikkati dağılabilir veya çevresel etmenler nedeniyle ilgisini kaybedebilir, bu da meme reddine yol açabilir.
• Sütün nicelik veya niteliğindeki değişiklikler de meme reddine sebep olabilir. Süt akışındaki değişiklikler, bebeğin memeyi reddetmesine neden olabilir.
• Emzirme rutinini bozma durumu da dikkate alınmalıdır.
• Son olarak, anne-bebek ayrılığı da meme reddine etki edebilir. Annenin çalışması veya başka sebeplerle bebeğinden uzak kalması, bebeğin memeyi almamasına neden olabilir.

Meme reddi yaşanan durumlarda annelere tavsiyeleriniz neler?

İlk olarak, bebeğin memeyi reddetmesi durumunda anne, bebeğini zorlamamalı ve açlığını gidermek için öncelikle sağılmış sütünü biberonla vererek bebeğini beslemelidir. Ayrıca, bebeğin memeyi terk etmesinin altında yatan hastalıklar varsa, bu durumda derhal gerekli tedaviye başlanmalıdır. Meme reddi yaşayan bebeklerin huzura kavuşması için anne, sakinliğini korumalı, stresten uzak durmalı ve bebeğini sık sık kucağına alarak memesine dönük şekilde tutmalıdır. Bebeklerin anneleriyle duygusal bir bağ kurmaları, özellikle aç olmadıkları anlarda, tensel temas ve sakin bir ortamda gerçekleştirilmelidir. Ilık bir banyo sonrasında bebeğe memenin sunulması da bu süreçte denenmesi gereken çözümler arasında yer alabilir. Uykulu bir bebeğe yapılan yumuşak masaj, dik tutularak gerçekleştirilmelidir. Bu sırada anne, bebeğiyle konuşarak iletişim kurmalıdır. Masajın ardından yarım saat beklenerek adımlar tekrarlanabilir. Ayrıca, uykulu bebeklerde meme reddi daha az görüldüğünden, özellikle gece emzirmelerinin sayısı artırılabilir. Farklı pozisyonlarda emzirme denemeleri yapılmalı, süt miktarını artırmak veya azaltmak için gerekli önlemler alınmalıdır.

Emzik ve biberon hangi durumlarda ve ne sıklıkla kullanılmalı?

Emzik ve biberon kullanımı, Amerikan Pediatri Akademisi’nin önerilerine göre belirli durumlar ve zaman dilimleri içinde değerlendirilmelidir. Emzik kullanımı, emzirme alışkanlığının tam olarak oturmasını bekleme süresi olarak genellikle bir ay olarak önerilmektedir. Ancak, bu süre zarfında ani bebek ölümü sendromu riskini azaltmak amacıyla uykuda kısa süreli emzik kullanımına izin verilebilir. Diş gelişimi açısından ise emzik kullanımının yaklaşık olarak 2 yaşında kesilmesi önerilmektedir.

Bebeklerin ilk altı ay boyunca sadece anne sütü ile beslenmeleri gerekir. Bu süreçte annelerin ihtiyaçları ve farklı faktörlerden nedeniyle anne sütü veya bebeğin erken dönemlerinde mamaya geçişi gerektiğinde biberon kullanılabilir. Bu süreçte yenidoğan bebeklere uygun biberon ve başlık seçilmelidir. Ancak bazı durumlarda, örneğin Bebeğin gelişimi için uygun olan biberon ve emzik bırakma yaşı ise genellikle 2 yaş civarındadır.

Bazı bebeklerde biberon reddi yaşanıyor. Bu durumda ne yapılmalı?

Bebeklerde biberon reddi yaşanması durumunda, ebeveynlerin sakin olmaları önemlidir. Bununla birlikte, bebeğin biberonu kabul etmekte zorlanması durumunda, farklı biberon başlıkları denemek faydalı olabilir. Anne memesini taklit eden bir başlık seçmek, bebeğin biberonu daha kolay kabul etmesine yardımcı olacaktır. Bazı bebekler, anne dışında birinin biberonu sunmasını tercih edebilirler, bu nedenle biberonu anne dışında birisi deneyebilir. Ayrıca, bebeği çok aç olmadığı bir zaman diliminde biberon denemek, bebeğin daha sakin olmasına ve yeni beceriyi daha iyi öğrenmesine yardımcı olabilir. Beslerken hafif hareketlerle dikkatini dağıtmak da biberon emmeyi teşvik edebilir. Biberonun içeriğini farklı sıcaklıklarda denemek de önemlidir. Bebekler, hafif sıcak veya daha serin süt veya mama sıcaklıklarını tercih edebilirler. Biberon başlığını ılıtmak veya soğutmak, bebeğin biberonu daha istekli bir şekilde emmesine yardımcı olabilir. Bebeğin biberonu alışmasına teşvik etmek için ona izin vermek, biberonu ağzına götürmesine ve oynamasına müsaade etmek önemlidir. Son olarak, bebeğin uykulu bir hâldeyken veya uykudan hemen önce biberonu denemek, bebeğin biberonu daha rahat bir şekilde kabul etmesini sağlayabilir.