Deprem, bugün
herkesin gündeminde yer alan bir konu. Moodist Hastanesi uzmanı Psikolog Begüm
Sevinç, depreme maruz kalan yetişkinler ve çocuklarda tramvaya bağlı stres
bozukluğu olabileceğine dikkat çekerek önemli uyarılarda bulunuyor.

Deprem, her yaş kesimini derinden etkileyen bir doğa olayı.
Geçtiğimiz günlerde meydana gelen deprem sonrasında İzmir’de yaşanan bina
göçükleri, can kayıpları ve yaralanmalar bölge halkında derin izlere sebep
oldu. Uzmanlar, deprem gibi önlenemeyecek doğa olayları sonrasında yaşanan
felaketlerin bireylerde ve toplumlarda travmaya neden olacağını belirtiyor.
Bugün tam olarak Türkiye’de yaşayan hemen hemen herkesin gündeminde önce
koronavirüs salgını sonrasında deprem konusu yer alıyor. Biz yetişkinler
yaşanan bu doğa olayları ve önlemi henüz alınamayan pandemic ile savaşmaya
çalışırken çocuklarımıza durumu nasıl anlatmamız gerektiğini biliyor muyuz?

Moodist Hastanesi uzmanı Psikolog Begüm Sevinç, çok şiddetli
hissedilen depreme maruz kalan yetişkinler ve çocuklarda tramvaya bağlı stres
bozukluğu olabileceğine dikkat çekerek insan yaşamını olumsuz etkileyeceğini
vurguluyor. Ebeveyn ve çocuklarda yaşanabilecek bu durum hakkındaPsikolog Begüm
Sevinç, ailere önemli bilgilendirmede bulunuyor.

Deprem sonrasında
yaşanabilecek bedensel ve psikolojik değişimler

Depremin yaşanması sonrasında kişide birçok bedensel ve
psikolojik değişimler görülebilir. Depremin ardından bir ay içerisinde verilen
tepkiler akut stres tepkileridir. Bu belirtiler bir ay içerisinde birçok kişide
görülebilir ve önemli olan ise belirtilerin bir ay sonrasında devam edip
etmediğidir.

Belirtiler neler?

· Süreklilik gösteren korku, dehşet duyguları

· Şok, duygularınızı hissedememe, tepkisizlik, ağlayamama

· Depremle ilgili yenileyici, istemsiz sıkıntı veren anıları
hatırlamak

· Depremle ilgili yineleyici sıkıntı veren düşler görmek

· Deprem yeniden oluyormuş gibi hissetmek ya da davranmak

· Deprem olayını hatırlatan yerlerden ya da durumlardan
kaçınmak

· Depremi çağrıştıran şeylere yönelik yoğun ya da uzun
süreli bir ruhsal sıkıntı yaşama

· Olayla ilgili önemli bir yönü anımsamama

· Yakınlarınızın ölmesi ile ilgili kendini suçlu hissetme

· Aşırı uyarılmışlıkla ilintili; kızgın davranışlar, öfke
patlamaları, her an tetikte olma hali, abartılı ilkilme tepkileri, uykuyla ilgili
sorunlar görülebilmektedir.

Genel olarak kişiler olayı hatırlayamayabilir, depremin yaşandığı
eve giremeyebilir ve insanlardan uzaklaşarak olayla ilgili konuşmak istemeyebilirler.
Bir ay sonrasında yukarıda belirtilen stres tepkileri devamlılık gösteriyor ve
düzeyinde artış görülüyorsa, mutlaka uzman desteği alınmalıdır.

Deprem sonrasında çocuklara nasıl yaklaşılmalı?

Çocuklarla depremi konuşurken sakin olmaya çalışın.
Çocuğunuza bol bol temas edin. Sarılmak ve şefkat göstermek çocuğunuza iyi
gelecektir. Rutinleri mümkün olduğunca korumaya çalışın. Travmatik olayın
ardından, rutinler çocuklara hayatın devamlılığına dair güvence verir. Düzenli
yemek ve uyku saatlerine sahip olmaya çalışın. Eğer depremin ardından kamp ya
da çadırdaysanız bu rutinleri tekrar yaratmaya ve uygulamaya özen gösterin.

Çocuklarınızı aktivite yapmaya ve oynamaya teşvik edin.
Yaşanan zorlu olayların, zihinde işlemlenebilmesi /sindirilmesi için hareket
içeren (kaç-kovala) oyunlar faydalı olabilmektedir.

Çocuklarınızı deprem hakkında bilgilendirin

Çocuklara, yaşanan olaylar ve süreç hakkında bilgi
verebilirsiniz. Kısa ve dürüst olmaya ve çocuklarınızın olayla ilgili sorular
sormasına izin verin. Medya kullanımını sınırlandırmak özellikle okul çağındaki
çocuklar için kritik öneme sahiptir. Rahatsız edici görüntülere tekrar tekrar
maruz kalmak ikincil bir travmaya sebep olabilir. Çocukların en çok ihtiyaç
duyduğu şey, sorularının dinlemesi duygularını kabul edilmesidir. ‘Korkma’,
‘Geçti’ gibi cümleler kullanmak yerine onu anladığınızı gösteren “Evet, korktuğunu
görebiliyorum. Sana nasıl yardımcı olabilirim?” gibi cümleler kullanmaya özen
gösterin. Eğer çocuğunuzda gerileme davranışları (alt ıslatma, gece kabusları,
parmak emme), kaygı ve endişe hali devam ederse Çocuk Ruh Sağlığı Uzmanlarından
destek alınması şiddetle önerilmektedir.