Bebeklerde ishal, ciddiye alınması gereken önemli bir hastalıktır. Yoğun sıvı kaybına ve beslenmenin bozulmasına neden olan ishal, özellikle 2 yaşından küçük çocuklarda ölüme bile yol açabilir. Bebeklerde yaşanan ishal problemiyle ilgili Emsey Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şemsettin Ayçiçeği, belirtileri ve tedavi süreci hakkında Bebek Muhabbetine özel açıklamalarda bulunuyor.

Hazırlayan: Şeyma Taşkıran

İshal için net bir tanım yapmak zordur. Sulu dışkılama, dışkılama sıklığında artış, miktar olarak dışkının artması ishal olarak kabul edilebilir. Anne sütüyle beslenen bebeklerde bebeğin her zamankinden daha sık ve fazla sulu dışkılaması durumunu ishal olarak niteleyebiliriz.

Bebeklerde ishal, sıvı kaybına ve beslenmenin bozulmasına neden olabilir. Bu durum da özellikle 2 yaşından küçük çocuklar için önemli riskler barındırır. İhmal edilirse ölüme bile yol açabilen ishal, mutlaka müdahale edilmesi gereken bir hastalıktır.

Sıvı kaybı arttıkça ishal şiddetlenir

İshalde sıvı dışkılama, fazla dışkılama, dışkı kaçırma, bulantı, kusma, halsizlik, karın ağrısı, ateş yükselmesi gibi belirtiler olabilir. Fazla sıvı kaybedildiğinde ki bu vücut ağırlığının yüzde 10’u kadar kabul edilir, bulgular ve belirtiler şiddetli olur. İshalde ayrıca sindirim fonksiyonu bozulur ve yeterince sindirim yapılamaz.

“Yaz döneminde gıda zehirlenmeleri kış döneminde ise viral ishaller daha sık görülür.”

Bu belirtiler varsa uzmana başvurun

Ağız ve dudaklarda kuruma, uzun süre idrar yapmama, göz kürelerinin çökmesi, bıngıldağın çökmesi, aşırı uyku hali, halsizlik, yüksek ateş, kanlı ishal, çok şiddetli karın ağrısı, her beslenme sonrası kusma gibi durumlarda hemen uzmana başvurulması gerekir.

Kışın viral enfeksiyonlar, yazın gıda zehirlenmeleri ishal sebebi

Bebeklerde ishalin farklı nedenleri olabilir. Virüs, bakteri ve parazitik enfeksiyonlar, besin ya da ilaç alerjileri ve gıda zehirlenmeleri ishale yol açabilir. Altındaki nedene bağlı olmakla birlikte ishal her mevsim görülebilir. Yaz döneminde gıda zehirlenmeleri kış döneminde ise viral ishaller daha sık görülür.

Anne sütü alan bebeklerde özellikle yenidoğan döneminde her beslenme sonrası dışkılama yapabilir. Bazen dışkı rengi yeşil, kıvamı sulu olabilir. Dışkıda kan, köpük, sümük olmadıkça bu normal kabul edilir. Anne diyetindeki kola, kahve gibi maddeler bağırsak hareketlerini artırabilir.

“İshalden korunmak için anne sütüyle beslenen bebeklerde annenin her beslenme öncesi el yıkama ve hijyenine dikkat etmesi gerekir.”

Tedavi süresince sıvı tüketimini artırın

İshal tedavisi, ishale neden olan sebebe bağlı olarak değişiklik gösterir. Kanlı ishal, dizanteri gibi durumlarda uygun antibiyotik hekim tarafından verilir. Mikropların neden olmadığı durumlarda sıvı ihtiyacının giderilmesi ve semptomatik tedavi önerilir.

İshalli çocuklarda sıvı kaybını karşılamak için su ve sıvı gıdalar artırılır. Sadece anne sütü alan bebekler daha sık emzirilmelidir. Ayrıca ara ara kaynamış soğutulmuş su verilebilir.

Mama ile beslenen 1 yaş altı çocukların da mamaları laktoz içermeyen mamalarla değiştirilebilir. Sıvı miktarı hiçbir zaman kısıtlanmaz. 2 yaşından büyük çocuklarda bol sıvı alınması önerilir, ishali azaltan patates haşlaması, muz, şeftali, elma püresi, ekmek, ayran, yoğurtlu çorbalar, tuzlu kraker, tuzlu bisküvi önerilebilir. Çikolata, şekerli ve yağlı gıdalar, hazır meyve suları, kola, asitli içeceklerin alınmaması önerilebilir. Sıvı kaybı çok fazla olan, oral hiçbir şekilde beslenemeyen, kusmaları olan çocuklarda damardan serum verilerek sıvı kaybı giderilebilir.

Biberonla beslenen bebekler daha fazla risk altında

Bir yaş altında olan bebekler, anne sütü almamış veya az almış bebekler, hijyensiz ortamda olan bebekler, biberonla beslenen bebekler ishal açısından risk altındadır.

İshalden korunmak için anne sütüyle beslenen bebeklerde annenin her beslenme öncesi el yıkama ve hijyenine dikkat etmesi gerekir. Mama ile beslenen bebeklerde yine mamanın hijyen kurallarına göre hazırlanması, mamanın konulduğu biberon ve ucunun temizliği her mama hazırlandığında yapılmalıdır.

Büyük çocuklar yemek öncesi ve sonrası, tuvalet sonrası ellerini mutlaka yıkamalıdır. Tüketilen gıdaların hijyenine dikkat edilmeli, açıkta satılan gıdalar tüketilmemeli, gıdaların son kullanım sürelerine bakılmalı, gıdaların soğuk ortamda saklanması sağlanmalıdır. Bebeklerde ek besinlere başlarken kurallara uygun yavaş başlanması, alerjik gıdaların başlangıçta verilmemesi, gıdaların temizliğine ve tazeliğine dikkat edilmesi gerekir. Uzun süren ishallere kronik ishal denir. Kronik ishallerin altında birçok farklı hastalık çıkabilir, bu yönden ileri tetkikler gerektirir.

Bebek Muhabbeti Dergisi Mart Sayısında Yayınlanmıştır.

https://readymag.com/bebekmuhabbeti/mart2017/bebeklerdeishal/